BMGK, Suriye’de kimyasal silah kullanımını soruşturan BM misyonu JIM’in görev süresinin uzatılmasını görüştü. Görev süresi 17 Kasım’da sona erecek misyonun görev süresinin yenilenmesine ilişkin konseye ayrı ayrı karar tasarıları sunan ABD ve Rusya’nın temsilcileri arasında söz düellosu yaşandı.

ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley, BM misyonunun soruşturmayı tamamladığını ve görevini yerine getirdirdiği belirterek, “İşimizi yapma sırası şimdi bizde.” dedi.

Haley, şöyle konuştu:

“Suriye’de 2012 yılından beri yüzlerce kez kimyasal silah kullanıldığına ilişkin raporlar var ve bu yüz çevirebileceğimiz bir durum değil. Bu ne DEAŞ ne Suriye rejimi ne de başkalarıyla ilgili. Bu durum Suriye halkı ve onların korunmasıyla ilgili. Sorumluların tespit edilmesi kimyasal silah kullanımına son vermek açısından son derece önemli. Konsey bu mekanizmayı, JIM’i oluşturdu ve misyonun görev süresinin en az bir yıl daha yenilenmesi gerekiyor ama Rusya, soruşturmayı baltalamayı ve bu konseyi bölmeyi amaçlayan kabul edilemez bir dil kullanmaya devam ediyor.”

“Alaycı bir girişim”

İngiltere’nin BM Daimi Temsilci Yardımcısı Jonathan Allen ise Rusya’nın hazırladığı tasarıyı “bağımsız, profesyonel ve tarafsız bir mekanizmanın itibarını sarsmak isteyen alaycı bir girişim” olarak değerlendirdi.

Rusya’yı “Suriye rejiminin işlediği suçları örtbas etmeye çalışmakla” suçlayan Allen, “Suriye hükûmetine ise sözüm, Rusya şimdilik sizi koruyor ama insanlık dışı suçlarınızın hesabını vereceğiniz gün gelecek.” ifadesini kullandı.

ABD’nin geçen hafta BMGK’ya sunduğu, bugün ise revize ederek BM misyonu görev süresinin iki yıl yerine 18 ay uzatılmasını talep ettiği karar tasarısına Fransa ve konseydeki diğer Batılı ülkeler de destek verdi.

Rusya’dan BM misyonuna eleştiri

Rusya’nın BM Daimi Temsilci Yardımcısı Vladimir Safronkov, Suriye’nin kuzeyinde bir köyde 30 Mart’ta sarin gazı kullanılması ve 4 Nisan’da yaklaşık 100 kişinin hayatını kaybettiği kimyasal silah kullanımından rejimi sorumlu tutan BM raporunun sonuçlarının “uydurma” olduğunu öne sürdü.

Rusya’nın Suriye’deki kimyasal silah kullanımı soruşturmasının “etkinliğini artırmak ve ve hataları ve sistematik sorunları düzeltmek” için BMGK’ya kendi hazırladığı tasarıyı sunduğunu söyleyen Safronkov, BM misyonunda “kapsamlı bir değişiklik yapılmazsa bu mekanizmanın Suriyeli yetkililerden hesap sormayı amaçlayan bir araca dönüşeceğini” belirtti.

BM misyonunu, raporu “kimyasal silah kullanılan bölgeleri ziyaret etmeden güvenilirliği sorgulanır kaynaklardan gelen kanıtlarla” hazırlamakla eleştiren Safronkov, “Bazıları Şam’da bu uydurma kimyasal silahları bulmaya çalışırken bölge artan kimyasal terör tehdidi ile karşı karşıya.” değerlendirmesini yaptı.

BM misyonu JIM’in Başkanı Edmond Mulet ise Han Şeyhun’da kullanılan sarin gazının havadan atıldığını ve saldırı anında bölgede rejim uçaklarının olduğunu dile getirdi.

Mulet, “Han Şeyhun’da kullanılan sarin gazı analizinin ayrıca rejimin stoklarındaki sinir gaz ile eşleştiğini ve bu kompozisyonun çoğaltılmasının çok zor olduğunu” ifade etti.

Rusya, BMGK’ya sunduğu tasarısında JIM’in görev süresinin 6 aylığına yenilenmesini ve ayrıca Esad rejiminin 4 Nisan’da Han Şeyhun’da kimyasal silah kullandığını ortaya koyan BM raporunun sonuçlarının yeniden değerlendirilmesini talep ediyor.