Yücel KAYAOĞLU

Türkiye’nin vize serbestîsi konusundaki taleplerini yıllardır bekleten AB’ye yönelik, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisinde (AKPM)önemli bir adım atıldı. Türk vatandaşlarının Schengen vize başvurularına çıkarılan zorlukların giderilmesi konusunda hazırlanan rapor AKPM’de kabul edildi. Bu raporda yer alan öneriler, sonbaharda Avrupa Konseyi üyesi ülkelerine yönelik tavsiye kararına dönüşecek.

TBMM Sanayi Komisyonu Başkanı ve AKPM üyesi AK Partili Ziya Altunyaldız’ın hazırladığı “Schengen Bilgi Sistemi’nin Avrupa Konseyi Üye Devletleri Tarafından Siyasi Saikli Bir Yaptırım Olarak Kötüye Kullanılması” başlıklı raporda, Türk vatandaşlarının vize başvuruları konusunda yaşadığı sıkıntılar vurgulanıyor. Raporda, Schengen Bölgesi’ne dâhil olan Avrupa Konseyi üyesi devletlerin, sınır giriş-çıkışlarına izin verme ve bu süreçleri yürütme aşamalarında şartları belirleme ve uygulama noktasında geniş bir serbestliğe sahip olduğu hatırlatıldı. Bu bağlamda, kimi uygulamalarda ulusal güvenliğin tehlikede olabileceği gerçeği sorgulanmadan, Schengen Bölgesi’ndeki devletlerin bireylerin kendi topraklarına erişimini reddettiğinin gözlemlendiği belirtildi. Schengen Bilgi Sistemi’nin asgari bir ortak standart uyarısı için kullanılması gerektiğine dikkat çekilen raporda bu sistemin üçüncü ülke vatandaşları için ülkeye giriş yetkisi verme sürecinde büyük bir takdir yetkisi verdiği belirtildi. Söz konusu sistemdeki bilgilerin kullanımının insan haklarını, özel ve aile hayatına saygı hakkını, seyahat özgürlüğü hakkını ihlal etmemesi gerektiği vurgulandı.

RET ORANLARI HIZLA ARTIYOR

Altunyaldız’ın AKPM’de yaptığı sunumda Türkiye’de iş insanlarının yaşadığı vize başvuru sorunlarını da dile getirerek, Türkiye’nin nüfusuna oranla dünyada en fazla Schengen vize başvurusu yapan ülke olduğunu ifade etti. Altunyaldız, 2014 yılında yüzde 4 oranında olan ülkemizdeki Schengen vize başvurusu ret oranının hızla yükselerek yüzde 12,7’ye kadar yükseldiğine dikkat çekti.Özellikle ticari faaliyette bulunmak isteyen Türk vatandaşlarının seyahatlerinin gerçekliğini, konaklamalarını, ulaşımlarını kanıtladıkları hâlde vize başvuru süreçlerinde sıkıntılar yaşadığı, vize reddiyle karşı karşıya kaldıkları da hatırlatıldı.

ÖNERİLER NELER?

Türkiye’nin AKPM’de kabul edilen raporunda Avrupa Konseyi üyesi devletlere şu önerilerde bulunuldu: Schengen Bilgi Sistemi’ne girilen verilerin doğruluğu ve yasallığı noktasında kontroller daha etkin hâle getirilmeli. Sisteme girilen veriler üçüncü bir ülke/birey aleyhine siyasi saiklerle girilmediğinden emin olunmalı. Sistemin uyarıları orantılılık ilkesine uygun ve her bir vaka kendi içinde değerlendirilmeli. Schengen Bölgesi’ne dâhil olmayan devletlerin vatandaşlarının Schengen Bölgesi’ndeki kültürel, sosyal ve bilimsel faaliyetlere katılmasını engelleyen ve serbest ticareti engelleyen uygulamalar durdurulmalı. Siyasi veya diğer saiklerle Schengen vizesi vermeyi reddetmeye ilişkin idari kararların, ilgili üye devlette yargı denetimine tabi olmasını sağlamak için ulusal mevzuatlar güncellenmeli. Bireylere, Schengen Bilgi Sistemi’nde usul dışı saklanan yanlı verilerin düzeltilmesini ve silinmesini talep etme hakkı tanınmalı. Üçüncü ülke vatandaşlarının girişlerini reddederken ulusal makamlar tarafından insan hakları standartlarına uyulup uyulmadığı konusunu incelemek üzere bir ara buluculuk organı oluşturulmalı. Schengen vize sistemine ilişkin hazırlanan raporda yer alan önerilerin, güz döneminde yapılacak AKPM Genel Kurulunda, Avrupa Konseyi üye devletlerine tavsiye kararı niteliğini kazanacağı belirtildi.

VERMEMEK İÇİN BAHANE ARANIYOR

Türk vatandaşlarının vize süreçlerine ilişkin olarak gereksiz ve çok fazla belge talep edilmesi, ücretlerin yüksekliği, sürekli tek girişli ve kısa süreli vize basılması, başvuru sürelerinin uzunluğu ve vizenin gitme amacı ortadan kalktıktan sonra basılması (mesela fuar bittikten sonra vize verilmesi) gibi sıkıntılar dile getirildi. Avrupalı parlamenterlere ayrıca yüz yüze başvuru mecburiyeti, başvuruda eksik olduğunda eksiklerin tamamlanması için süre verilmemesi, vize reddedildiğinde sebep ve itiraz mekanizmalarının açık bir şekilde bildirilmemesi, vizenin giriş için yeterli olmadığı durumlarda varış ülkesinde kayıt yaptırma gibi meşakkatli ilave süreçler çıkarılmasına yönelik problemler de anlatıldı.