Okan Ukav – Türkiye Gazetesi

Sınır komşumuz İran’da geçtiğimiz günlerde başlayan hükûmet karşıtı gösteriler ülkenin birçok şehrinde devam ediyor. Protestoların herhangi bir siyasi oluşumun çağrısı bulunmadan bir araya geldiği ifade edilirken, ABD ve İsrail’in olaylara müdahil olması uzun sürmedi. ABD Başkanı Donald Trump, rejim karşıtı gösterileri “Değişim zamanı” ifadesiyle desteklediğini belirtirken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da “İran halkının özgürlük arayışında başarılar dilerim” sözleriyle hükûmet karşıtı gösterilere desteğini ilan etti. Türk Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada, kışkırtıcı söylemlerden kaçınılmasına vurgu yaparken sağduyu çağrısı yaptı. Facebook ve Twitter’a uzun süredir erişimin olmadığı ülkede gösteriler nedeniyle en çok kullanılan sosyal paylaşım ağları Instagram ve Telegram’ın da engellendiği öğrenildi.

ÖLÜ SAYISI ARTIYOR

Günlerdir devam eden gösterilerde can kayıpları da yaşanıyor. Son olarak İran Devlet Televizyonu protestolarda hayatını kaybedenlerin sayısının 29’a yükseldiğini bildirdi. Devlet televizyonu silahlı göstericilerin polis karakolları ve askerî üsleri ele geçirmeye çalıştığını savundu. Geçtiğimiz günlerde açıklama yapan İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı İshak Cihangiri, güvenlik güçlerinin gösterilere ateş açmadığını ifade etmişti. İran makamları ölümlerden bölgedeki yabancı ajanların sorumlu olduğunu öne sürüyor.

“EKONOMİK ŞARTLAR” PROTESTO EDİLİYOR

Ülke geneline yayılan gösterilerin nedeni “ekonomik şartlar” olarak gösteriliyor. Hayat pahalılığı, batık şirket mağdurları ve yoksulluk, protestoların ana sebebi olarak ifade ediliyor. Sokağa çıkan kitlelerin herhangi bir siyasi liderin çağrısıyla hareket etmemesinin yanı sıra, gelinen son noktada göstericilere muhalif siyasi gruplar da katıldı. Protestocular, ülkedeki hayat şartları, yoksulluk ve işsizliğe tepki gösterirken, İran’ın ekonomisi ile dış siyasetinin iç içe bir yapıya sahip olması, bu üç grubun gösterilerdeki ilişkisini ortaya koyuyor. Türkiye Gazetesi

DIŞ POLİTİKA ELEŞTİRİLİYOR

Gösterilerde ayrıca İran’ın Lübnan, Suriye, Irak, Filistin ve Yemen gibi ülkelerdeki faaliyetleri sert bir dille eleştiriliyor. Protestocuların, “Paralarımızı Suriye, Gazze ve Lübnan’da harcamayın”, “Suriye’yi bırak da bizim halimize bir bak”, “Ne Gazze, Ne Lübnan, canım İran’a feda olsun”, “Kahrolsun Hizbullah”, “İslam cumhuriyeti istemiyoruz”, “İstiklal, özgürlük, İran Cumhuriyeti” ve “Halk dilenciliğe başladı” sloganları attığı ve çeşitli dövizler taşıdığı belirtiliyor.

Öte yandan bu durum devrik Şah Muhammed Rıza Pehlevi fanatiklerine de umut oldu. Gösterilere destek veren Pehlevi ailesi destekçileri, sosyal medya ve televizyon ağlarında rejim karşıtı propagandalar sürdürüyor. Ayrıca Pehlevi ailesinden üyeler de ABD’de gerçekleştirilen rejim karşıtı gösterilerde yer alarak protestolara destek verdiklerini ifade etmiş oldu. Dünya genelinde rejim karşıtı İranlıların gösterilere destek verdiği belirtiliyor.

İran’da Ruhullah Humeyni önderliğindeki hareketin etkisi sonrası ülkeden ayrılan Şah Muhammed Rıza Pehlevi, ABD’de hayatını kaybetmişti. Pehlevi ailesi üyeleri hâlâ Avrupa ve ABD’de yaşıyor.


(Reşt şehrindeki rejim karşıtı yürüyüş böyle görüntülendi)

GÖSTERİLERE GÜNEY AZERBAYCANLILAR DA KATILIYOR

Öte yandan ülkede yaşayan Azerilerin de protestolara katılma kararı alarak cadde ve meydanlara çıkacaklarını duyurdu. Sokakta kimliksel taleplerinin de olacağını duyuran Güney Azerbaycan Türk Hareketi, 1978’deki hayal kırıklığına uğramak istemediklerini bu nedenle Farsların değil kendi öz millî ve iktisadi talepleriyle meydanlara çıkacaklarını beyan etti.