Selçuk Böke
ANKARA

2018, Türk dış politikası açısından oldukça hareketli bir yıl oldu. Yıl boyunca gergin devam eden Türkiye ABD ilişkileri, Amerika’nın Suriye’den çekileceğini açıklaması ve FETÖ’ye yönelik bazı adımlar atmasıyla yerini olumlu havaya bıraktı. Yine 15 Temmuz FETÖ’cü darbe girişimde derin yara alan AB-Türkiye ilişkileri de karşılıklı atılan adımlarla normalleşme sürecine girdi. 2018 yılında Türkiye’nin en çok işbirliği yaptığı ülke ise Karadeniz komşusu Rusya oldu. Orta Doğu’da ise yeni adımlar atıldı. 2018’de Türkiye’nin dış politikası özetle şöyle seyretti:

ABD İLE EN ZOR YIL: ABD’nin terör örgütü YPG/PYD’ye verdiği destek, FETÖ’cülerin iade edilmemesi, Rahip Brunson meselesi ve Türkiye’nin Rusya’dan S-400 füze sitemi alması Ankara-Washington ilişkilerinin yıl boyu gergin geçmesine yol açtı. İlişkiler yıl sonuna doğru olumlu bir havaya bıraktı. Rahip Brunson’ın serbest kalması ile ilişkilerde normalleşme sinyalleri olarak yorumlanırken, TSK’nın Fırat’ın doğusuna yönelik harekât düzenleyeceği sırada Trump’ın ABD askerinin Suriye’den çekileceğini açıklaması Ankara’da memnuniyetle karşılandı. Öte yanda FBI’ın ABD’de bazı eyaletlerde FETÖ’cülere yönelik soruşturma açması ve Patriot hava savunma sisteminin Türkiye’ye satışına onay çıkması yine ilişkilerin normalleşmesi olarak değerlendirdi.

AB İLE NORMALLEŞME: ABD Başkanı Trump’ın politikalarından rahatsız olan başta Almaya ve Fransa olmak üzere birçok Avrupa ülkesinden Türkiye’ye destek mesajları geldi. Ankara, üç yıl sonra dört bakanlığın katılımıyla üst üste iki reform eylem grubu toplantısı (REG) toplantısı düzenledi. Hollanda ile karşılıklı büyükelçi atandı.

 

RUSYA İLE İŞ BİRLİĞİ: Türkiye, Batı ile ilişkilerin iyi gitmediği bir yılda Rusya ile ilişkileri geliştirdi. İki ülke enerjiden, savunma sanayine, ticaretten, turizme işbirliği yaparken, Suriye krizine kalıcı çözüm bulmak için Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya lideri Putin sık sık bir araya geldi. Putin, 2018 yılında Erdoğan’ın telefonda en sık görüştüğü lider oldu.

SURİYE POLİTİKASI: Suriye ve Irak’ta terörle mücadele aralıksız devam etti. Zeytin Dalı Harekâtı ile Afrin terör örgütü PKK/PYD’den temizlendi. Soçi’de Putin’le görüşen Erdoğan, İdlib mutabakatını imzalayarak, muhtemel bir insani krizi de engeldi.
İsrail’in ABD’nin Tel Aviv’deki büyükelçiliğinin Kudüs’e taşımasını protesto eden 60 Filistinliyi şehit etmesine kayıt kalmayan Türkiye, İsrail ile ilişkiler büyükelçilik seviyesinden maslahatgüzar seviyesine düşürdü.

İNSANİ YARDIMDA LİDERİZ: 2018 yılında da insani dış politikaya önem veren Türkiye, sayıları 4 milyona ulaşan Suriyeli sığınmacılar ev sahipliği yaparken, mazlum coğrafyalara insani yardım göndermekten de geri durmadı. Küresel İnsani Yardım 2018 Raporu’na göre, Türkiye en çok insani yardım yapan ülke oldu. Millî gelirinin yüzde 0,85’ine denk gelen insani yardımlar, Türkiye’yi dünyadaki, “En cömert ülke” konumuna getirdi.